DAGING PRASASTI
SIRA
ARYA GAJAH PARA BRETARA SIRA ARYA GETAS
DI PURA KAWITAN
SIRA
ARYA GAJAH PARA BRETARA SIRA ARYA GETAS
DI
DESA ADAT BAJING KLUNGKUNG
I. Pendahuluan
Sembah sujud hamba ke hadapan Ida
Hyang Parama Wisesa, yang melimpahkan segala sifat baik dan buruk terhadap
setiap kehidupan di dunia ini. Semoga tidak ada halangan dalam
pemipilan/penulisan babad atau sastra sejarah ini. Bebaskan hamba dari segala
kesalahan dan kekeliruan, karena kurang paham terhadap Purana Tatwa, serta
dengan hati yang tulus dan suci bermaksud meluruskan ceritra sejarah leluhur.
Semoga Beliau Asung Kertha Wara Nugraha kepada damuh-damuhnya yang ingin
mengetahui lebih jauh tentang keberadaan Bhatara Lelengit pada
jaman dahulu.
Sekali lagi penulis yang adalah Pratisentana Sira Arya Gajah Para Bretara Sira Arya Getas, dengan penuh
rasa sujud bakti mohon ampun kehadapan Bhatara
Lelangit Sira Arya Gajah Para, karena Damuh Bhatara, berani menulis dan
menyebut-nyebut nama Bhatara Lelangit. Tetapi tujuan penulis tiada lain hanya
ingin berbakti, agar para damuh Bhatara Lelangit dapat mengenal lebih jauh
tentang kebesaran Bhatara lelangit di jaman dahulu. Sehingga para damuh Bhatara berbangga sebagai keturunan Sira Arya Gajah
Para Bretara Sira Arya getras, sehingga pada masa-masa mendatang dapat lebih
berbakti lagi. Sebagai orang Bali yang beragama Hindu Dharma, bahwa sangat
percaya akan keberadaan roh leluhur. Maka itu tiada seorangpun yang berani
terhadap leluhurnya, apalagi ada sebuah bisama tentang kawitan atau leluhur,
yaitu” Apabila kamu lupa dan lengah terhadap Kawitan/Kahyangan,
mudah-mudahan tidak menentu jalan hidupmu, banyak halangannya, hana kene hana
keto, giat bekerja tetapi kurang makan, tidak henti-hentinya cekcok di dalam
keluarga dan selamanya merasa gundah”.
Maka itu, wajarlah pada akhir-akhir
ini banyak sekali mereka ingin menelusuri, mencari atau ingin mengetahui
leluhurnya atau kawitannya masing-masing. Dimana Pedarman, dimana Pura Kawitan,
dimana Pura Panti atau dimana Pura Paibon.
Tetapi Bagi kita Pratisantana Sira
Arya Gajah Para dan Bretara Sira Arya Getas, tentulah sangat bersyukur karena
kecermatan leluhur kami untuk tetap mengingatkan dan mewariskan bukti-bukti, berupa
prasasti kepada keturunannya, bahwa kami adalah Prestisentana Sira Arya Gajah
Para. Salah satu prasasti yang diwariskan misalnya yang terdapat di Pura
Kawitan Sira Arya Gajah Para Bretara Sira Arya Getas di Desa Bajing Klungkung.
Seperti diketahui, Desa Adat Bajing
terletak di Desa Dinas Tegak, Kecamatan Klungkung, Kabupaten Klungkung. Disebelah utara Banjar Bajing adalah Desa Payungan, timur Desa
Tangkup Anyar, selatan Banjar Apet, barat Desa Tegak.
Jumlah penduduk Desa Adat Bajing
kurang lebih 200 KK, dan 150 KK, diantaranya
adalah Pratisantana Sira Arya Gajah Para Bretara Sira Arya Getas.
II. Daging
Prasasti
Yang Dibaca Pada Hari Rabu, Tanggal 24
Oktober 2012. Dihadapan Pangempon Pura Dadia Sira Arya Gajah Para Bretara Sira Arya Getas.
Prasasti Ini Terbuat Dari
Lempengan Tembaga, Yang Berjumlah 14
Lembar (28 halaman). Tetapi Tertulis Di 26 halaman, Karena Halaman Terluar
Tidak Ada Tulisan.
Menurut penuturan pamangku dan
pangelingsir di sini, prasasti ini hampir tidak pernah dibaca, maka itu ada
keiinginan pratisantana disini, untuk membacanya, sehingga semua mengetahui,
apa sebenarnya isi dari prasasti ini.
Ketika Diturunkan Dari gedong
penyimpenan, prasasti yang berupa lempengan tembaga ini, hampir tidak terbaca, karena ditutupi oleh
jamur, sehingga semuanya berwarna hitam.
Agar bisa dibaca, prasasti ini segera di bersihkan dengan air panas yang sudah
dicampur asem (lunak). Setelah satu jam
menggosok ini, berkat Doa Bhatara Kawitan, Akhirnya Ida Sanghyang Widhi Wasa, memberikan waranugraha,
makanya Prasasti ini bisa terbaca.


Salah
Satu lembaran Prasasti
Adapun
isi selengkapnya dari prasasti ini adalah sebagai berikut,
Om
Awighnamastu,
Pangaksamaning hulun, ri
pada bhatara, ling nira, iki kamimitan, tan kena papanjingan, papejahan. Wiaktiniya si manuteng gegaduhan,
kamimitan I Ratu Sakti, maka prabhu saktine katindih, raras ratu utama, nahan kang sariraniya.
Hanane sira mangurah manguri, tega
lali manguri kacaritan, sira manarah
tamana sasana, ngeki te sira Ngurah
Agung Dimade. Sira Mangurah Agung Dimade,
kasantana antuk para Arya sakeng Wilatikta. Ike pangiring Ida Dalem, jumeneng ring Gelgel. Sareng ring pretamene,
de kasungsung, ika maka tatindihane Bali. Hana nugraha manglikas
mangarawos, mwang amawa anunggu
hane mangkana, maka tarimana sira
Mangurah Agung Dimade.
Amangku maka nagara maring Bali. Manindihin maring tepi siring. Ida make Dalem ikane, maka gaduh maring pretima, saha raja puranane kapiagem, ne katindih
maring krama ratu kapurwan, pada ratu
amurwana, mangelingin panugrahan Ida Ratu Saktine maring pratima, anurunan agama gagaduhan, sira Mangurah
Tege Langlang, kari ring Manuaba, mapangarsa ring Padanda Manuaba. Ungguhane ring manuaba, sira Mangurah Tega Langlang, nora ipal-ipal sabaktine, teka anuhu sapangandika, anung sasananing rahayu, anulia saselohana ungguhana. Ategeg tan kasah ring saparan, ungguhane rehing samangkane, sira mangurah Tega Langlang. Dinarman olih Pedanda Manuaba, inugrahan
pangawasa, sasantanane sira mangurah Tega Langlang yan teka ring kapranantikane,
yogya angupakara kayeng sang brahmana kawalakan,
mangkana panugrahane nguni, awinan Ida
Dalem manganugraha pengerawos, yogya
atunggu haneng saparanane, mape kapunggawane ring piagam, rehe kaotaman sakeng witing Wilatikta, kasuta ring samangkana,
sapawarahing Pedanda Sakti, wiaktinia noran akene, papanjingan papejahan. Apania anuteng gagaduhan.
Kamimitani mangurah Tega Langlang, wit
saking Majapahit, apan kayogya anandang kahotaman, manganugrahane nguni, rehania pangarisak pamerajan, yeka ring prasasti, amawa kawongan utama prabhu sakti, panawa pangandikane saking Majapahit, apan nora dadi jati kapunggel, pinaka pramanan ida ratu saktine, manindih pada usana prabune, mawa pada kahotaman, amawa kamulan.
Hana maka wongan, apan pada mungguh ring agama prasastine, katindih pangandikane nguni, ne katama ring pratima, anyungsung
raras maha ratu saktine, mawa kamulan, apapade mangurah, ring prasasti, ne katama panugrahane nguni, ne katama anungsung sira Mangurah Tega Langlang,
ne katindih ring usana,
ika kamimitan Ratu Saktine ngaran. Elingang antuk desa- desa sane makrama ne utama, pada ratu katurunan, pangandikane katindih ratu,
pada ratu utamane, sahiring ne uli
di Majapahit. Iti gagaduhan sang
Mangurah Tegalangan (benar), amangun asana bebali-baline, mapa katindih
sahane
duk ratune mabasa ratu, ne
munggah ring gagaduhane, ring gagama prasasti,
duke makrama ring Bali, ne katindih pangubaya saking kuna, samia mamawa kawongan, gagaduhan mawa kawesyan,
apang pada manindihang kamulan, apan
makrama sangune sapratataning gagaduhan, apan panganggo wijilan maku, maka wesya kotama, reh katindih pada kawesyan, ri wit ane
Wilatikta, reh ka aryan pada kahotaman, santana saking Majapahit, ne mawa prasasti, apan makrama tata nguni, apan makrama ring
kabuyutan, maring desa-desane kaprenah ring Bali, pada
mangure pahutama ring utama,
pareng magegaduhan pada mawa ring usana,
pada mangure. Sira mangura Tega Langlang,
ne mawa gegaduhan, apan makrama tata kewesian, pareng matata krama lewih. Paturu pada
mangurah, samia pada mangurah, pada ngawa gagaduhan, matunggalan pada kawongan, tatindih pada utamane, ring desania
mangisi karma, winehan buktine katama ring usana, maha sing utamane, maka pabakti, pada tatindih Ida Dalem, ring nguni-nguni. Ya tama katama sang swapati, apan makrama bakti, apan pada tatindih, pada mangurah ngubayane, pada mangurah ne mawarna, duke ke bali, ne kagisi munggwing pratama, sasananing raja purana, ida mangurah ratu saktine, mawa
ngurah Tega Langlangan,sama ngawa
mangurine, maring utamane, ngadu makrama pada gagaduhan, pada mawa ne utama, sadaging prasasti, pada mangurah abasa mangangge, pada ratune
katindih, seraras pada mangurah, pada kaprama bande sakti,
makrama ring utama, same mangurah
sami pada rauh ke bali, ne munggwing
ring pratima, pangrawas gate ring
majapahit piturunan, pada mangurah maring tata karmane, maring dewa usanane, maring gagaduhan
mangurah, apan pada madruwe gegaduhan, lungsure apang makrama matata kawesyan sasihaning, pada mungguh ring pratima, panunas pada mangurah, mangurah pada mawa wasanane, munggwing maring bali, apan makrama maring bali, adan kotaman maring mangurah tegal langlang, amawa panjak pitung tali bangsit. Tatunen saking majapahit, ne munggah ring gegaduhan, turun saking majapahit. Mangandika mawa
kapagutan, sama pada mangurah, sama kangge ring bali, maring ubaya, apan makrama gegaduhan, mawa katindih pawongan, apan manindih kagaduhan, paican dalem blambangan, mawa raratu ke Blangbangan, nindihin pangandikane dewa ratu sakti, tinindih pada mawa kabuyutan gama, amawa prasasti pratimane, kagaduh antuk
mangurah, sampun sama mungguh ring agama,
kadi kanda ring Blangbangan. Dalem Blangbangan, mawa teke amawa ring bali,
piturunan sami ida ring Bali, angawe
saraja, pada kawesyan paican amawa Ratu Sakti,
paican Dalem Blangbangan, mawa raratu ka Blangbangan, sama nindihin
pangandikan dewa ratu sakti, tinindih
pada mawa kabuyutan pada amawa pratimane.
Kagaduh antuk mangurah, sampun sama mangguh ring agama, kadi kanda ring Blangbangan. Dalem Blangbangan, mawa
tekeng amawa ring Bali piturunan,
sami ida ring bali, angawe saraja pada kawesyan paican, amawa ratu sakti
(puput telas)
Dialih Aksarakan
Pada Tanggal 24 Oktober
2012
Oleh:
Jro Pemangku Wardha
(Tabu)
I Ketut Suadnyana (Angantelu)
I Ketut Winaya (Pangi)
I Made Dresta (Tusan)
I Ketut Suardana
(Bajing)
Jro Pemangku Sukanta
Wahyu (Sengkiding)
Jro Pemangku Made
Karmane Jaye (Tapean)
Jro Pemangku Alit (Tribuana Kusamba)
Jro Pemangku Nama
(Tegak)
Jro Pemangku Putu Januar
Ardhana (Takmung)
Puput diketik ulang pukul 6.31 Wita
Oleh Jro Pemangku Putu
Januar Ardhana
Di Banjar Batur Sari Denpasar Bali
Pada Hari Jumat Tanggal 26 Oktober 2012
Sukra Pon Tambir Sasih Kalima

Jero Pemangku Putu Januar Ardhana
Jero Pemangku A.A.A.Ratih Dewi
Tidak ada komentar:
Posting Komentar