Selasa, 02 Mei 2017



DAGING PRASASTI
SIRA ARYA GAJAH PARA BRETARA SIRA ARYA GETAS
DI PURA KAWITAN
SIRA ARYA GAJAH PARA BRETARA SIRA ARYA GETAS
DI DESA ADAT BAJING KLUNGKUNG

I.    Pendahuluan
Sembah sujud hamba ke hadapan Ida Hyang Parama Wisesa, yang melimpahkan segala sifat baik dan buruk terhadap setiap kehidupan di dunia ini. Semoga tidak ada halangan dalam pemipilan/penulisan babad atau sastra sejarah ini. Bebaskan hamba dari segala kesalahan dan kekeliruan, karena kurang paham terhadap Purana Tatwa, serta dengan hati yang tulus dan suci bermaksud meluruskan ceritra sejarah leluhur. Semoga Beliau Asung Kertha Wara Nugraha kepada damuh-damuhnya yang ingin mengetahui lebih jauh tentang keberadaan Bhatara Lelengit pada jaman  dahulu.
Sekali lagi penulis yang  adalah Pratisentana Sira Arya Gajah Para Bretara Sira Arya Getas, dengan penuh rasa sujud bakti mohon ampun kehadapan Bhatara  Lelangit Sira Arya Gajah Para, karena Damuh Bhatara, berani menulis dan menyebut-nyebut nama Bhatara Lelangit. Tetapi tujuan penulis tiada lain hanya ingin berbakti, agar para damuh Bhatara Lelangit dapat mengenal lebih jauh tentang kebesaran Bhatara lelangit di jaman dahulu. Sehingga para damuh Bhatara  berbangga sebagai keturunan Sira Arya Gajah Para Bretara Sira Arya getras, sehingga pada masa-masa mendatang dapat lebih berbakti lagi. Sebagai orang Bali yang beragama Hindu Dharma, bahwa sangat percaya akan keberadaan roh leluhur. Maka itu tiada seorangpun yang berani terhadap leluhurnya, apalagi ada sebuah bisama tentang kawitan atau leluhur, yaitu” Apabila kamu lupa dan lengah terhadap Kawitan/Kahyangan, mudah-mudahan tidak menentu jalan hidupmu, banyak halangannya, hana kene hana keto, giat bekerja tetapi kurang makan, tidak henti-hentinya cekcok di dalam keluarga dan selamanya merasa gundah”.          


Maka itu, wajarlah pada akhir-akhir ini banyak sekali mereka ingin menelusuri, mencari atau ingin mengetahui leluhurnya atau kawitannya masing-masing. Dimana Pedarman, dimana Pura Kawitan, dimana Pura Panti atau dimana Pura Paibon.
Tetapi Bagi kita Pratisantana Sira Arya Gajah Para dan Bretara Sira Arya Getas, tentulah sangat bersyukur karena kecermatan leluhur kami untuk tetap mengingatkan dan mewariskan bukti-bukti, berupa prasasti kepada keturunannya, bahwa kami adalah Prestisentana Sira Arya Gajah Para. Salah satu prasasti yang diwariskan misalnya yang terdapat di Pura Kawitan Sira Arya Gajah Para Bretara Sira Arya Getas di Desa Bajing Klungkung.
Seperti diketahui, Desa Adat Bajing terletak di Desa Dinas Tegak, Kecamatan Klungkung, Kabupaten Klungkung.  Disebelah utara Banjar  Bajing adalah Desa Payungan, timur Desa Tangkup Anyar, selatan Banjar Apet, barat Desa Tegak.
Jumlah penduduk Desa Adat Bajing kurang lebih 200 KK, dan 150  KK, diantaranya adalah Pratisantana Sira Arya Gajah Para Bretara Sira Arya Getas.


II. Daging Prasasti

Yang Dibaca Pada Hari Rabu,  Tanggal 24  Oktober 2012. Dihadapan Pangempon Pura Dadia Sira Arya Gajah Para  Bretara Sira Arya Getas.

Prasasti Ini Terbuat Dari Lempengan  Tembaga, Yang Berjumlah 14 Lembar (28 halaman). Tetapi Tertulis Di 26 halaman, Karena Halaman Terluar Tidak Ada Tulisan.

Menurut penuturan pamangku dan pangelingsir di sini, prasasti ini hampir tidak pernah dibaca, maka itu ada keiinginan pratisantana disini, untuk membacanya, sehingga semua mengetahui, apa sebenarnya isi dari prasasti ini.

Ketika Diturunkan Dari gedong penyimpenan, prasasti yang berupa lempengan tembaga ini,  hampir tidak terbaca, karena ditutupi oleh jamur, sehingga  semuanya berwarna hitam. Agar bisa dibaca, prasasti ini segera di bersihkan dengan air panas yang sudah dicampur asem (lunak).  Setelah satu jam menggosok ini, berkat Doa Bhatara Kawitan, Akhirnya  Ida Sanghyang Widhi Wasa, memberikan waranugraha, makanya  Prasasti ini bisa terbaca.


100_1219.jpg

100_1208.jpg

Salah Satu lembaran  Prasasti



Adapun isi selengkapnya dari prasasti ini adalah sebagai berikut,


Om Awighnamastu,

Pangaksamaning  hulun,  ri pada bhatara,           ling nira,   iki kamimitan,  tan kena papanjingan,  papejahan.  Wiaktiniya si manuteng  gegaduhan,  kamimitan I Ratu Sakti, maka prabhu saktine katindih,  raras ratu utama,  nahan kang sariraniya. 

Hanane sira mangurah manguri,     tega lali manguri kacaritan,  sira manarah tamana sasana,  ngeki te sira Ngurah Agung Dimade.     Sira Mangurah  Agung Dimade,  kasantana antuk para Arya sakeng Wilatikta.  Ike pangiring Ida Dalem,  jumeneng ring Gelgel. Sareng  ring  pretamene,  de kasungsung,  ika maka tatindihane Bali. Hana nugraha manglikas mangarawos,  mwang amawa anunggu hane  mangkana,   maka  tarimana sira  Mangurah Agung  Dimade. 

Amangku maka nagara maring Bali.  Manindihin maring tepi siring.  Ida make Dalem  ikane,   maka gaduh maring  pretima,  saha raja puranane kapiagem, ne katindih maring krama ratu kapurwan,  pada ratu amurwana,  mangelingin  panugrahan  Ida Ratu  Saktine maring  pratima, anurunan agama gagaduhan,  sira  Mangurah  Tege Langlang,  kari ring Manuaba,  mapangarsa ring Padanda Manuaba.  Ungguhane ring manuaba,  sira Mangurah Tega Langlang,  nora ipal-ipal sabaktine,   teka anuhu sapangandika,  anung sasananing rahayu,  anulia saselohana ungguhana.  Ategeg tan kasah ring saparan,  ungguhane rehing  samangkane, sira mangurah  Tega Langlang.  Dinarman olih Pedanda Manuaba, inugrahan pangawasa,  sasantanane  sira mangurah Tega Langlang yan teka ring kapranantikane,  yogya  angupakara kayeng sang brahmana kawalakan,

mangkana panugrahane nguni, awinan Ida Dalem manganugraha  pengerawos, yogya atunggu haneng saparanane, mape kapunggawane ring piagam,  rehe kaotaman sakeng witing Wilatikta,  kasuta ring  samangkana,  sapawarahing Pedanda Sakti,  wiaktinia noran akene,  papanjingan papejahan.  Apania  anuteng  gagaduhan.  Kamimitani  mangurah  Tega Langlang,  wit  saking Majapahit, apan kayogya anandang kahotaman,  manganugrahane nguni,  rehania pangarisak  pamerajan,  yeka ring prasasti,  amawa kawongan utama prabhu sakti,  panawa pangandikane saking Majapahit,  apan nora dadi jati kapunggel,  pinaka pramanan ida ratu saktine,  manindih pada usana prabune,  mawa pada kahotaman,  amawa kamulan. 

Hana maka wongan,  apan pada mungguh ring agama prasastine,  katindih pangandikane nguni,  ne katama ring pratima,   anyungsung  raras maha ratu saktine,  mawa kamulan,  apapade mangurah,   ring prasasti,  ne katama panugrahane  nguni, ne katama  anungsung  sira Mangurah  Tega Langlang,  ne katindih  ring  usana,  ika kamimitan Ratu Saktine ngaran.  Elingang  antuk  desa- desa  sane makrama ne  utama,  pada ratu katurunan,   pangandikane  katindih ratu,  pada ratu utamane,  sahiring  ne  uli di Majapahit.   Iti  gagaduhan  sang  Mangurah Tegalangan (benar),  amangun  asana bebali-baline,  mapa  katindih  sahane  duk ratune mabasa ratu,  ne munggah ring gagaduhane,  ring gagama  prasasti,  duke makrama ring Bali, ne  katindih  pangubaya  saking  kuna,  samia mamawa kawongan,  gagaduhan  mawa  kawesyan,  apang pada manindihang kamulan, apan makrama sangune sapratataning  gagaduhan,  apan panganggo wijilan  maku,   maka wesya kotama,  reh katindih pada kawesyan,  ri  wit ane  Wilatikta,  reh ka aryan pada kahotaman,  santana saking  Majapahit,  ne mawa prasasti,   apan makrama tata nguni, apan makrama ring kabuyutan,  maring  desa-desane kaprenah ring  Bali,  pada mangure  pahutama ring  utama,  pareng magegaduhan pada mawa ring usana,  pada mangure.  Sira mangura Tega Langlang,  ne mawa gegaduhan,  apan makrama tata kewesian,  pareng matata krama  lewih.  Paturu  pada  mangurah,  samia pada mangurah,  pada ngawa  gagaduhan,  matunggalan pada kawongan,  tatindih pada  utamane,   ring   desania mangisi karma,  winehan  buktine  katama ring usana,  maha sing utamane,  maka pabakti, pada tatindih Ida Dalem,  ring nguni-nguni.  Ya tama katama  sang  swapati,  apan makrama bakti,  apan pada tatindih,  pada mangurah ngubayane,  pada mangurah ne mawarna,  duke ke bali,  ne kagisi munggwing pratama,  sasananing  raja purana,  ida mangurah ratu saktine,   mawa ngurah Tega Langlangan,sama  ngawa mangurine,  maring utamane,  ngadu makrama pada gagaduhan,  pada mawa ne utama,  sadaging prasasti,  pada mangurah abasa mangangge,   pada ratune katindih,  seraras pada mangurah,  pada kaprama  bande  sakti,  makrama ring utama,   same  mangurah  sami  pada  rauh ke bali,  ne  munggwing ring pratima,  pangrawas gate ring majapahit  piturunan,  pada mangurah maring tata karmane,  maring dewa usanane,  maring  gagaduhan mangurah,  apan pada madruwe  gegaduhan,  lungsure apang makrama matata kawesyan  sasihaning,  pada mungguh ring pratima,  panunas pada mangurah,  mangurah pada mawa wasanane,  munggwing maring bali,  apan makrama  maring bali,  adan kotaman maring mangurah tegal langlang,  amawa panjak pitung tali bangsit.  Tatunen saking majapahit,  ne munggah ring gegaduhan,  turun saking majapahit. Mangandika mawa kapagutan,  sama pada mangurah,  sama kangge ring bali, maring ubaya,  apan makrama gegaduhan,  mawa katindih pawongan,  apan manindih kagaduhan,  paican dalem blambangan,  mawa raratu ke Blangbangan,  nindihin pangandikane dewa ratu sakti,  tinindih pada mawa kabuyutan gama,  amawa prasasti pratimane, kagaduh antuk mangurah,  sampun sama mungguh ring agama,  kadi kanda ring Blangbangan.  Dalem Blangbangan, mawa teke amawa ring bali, piturunan sami ida ring Bali,  angawe saraja, pada kawesyan paican amawa Ratu Sakti,  paican Dalem Blangbangan, mawa raratu ka Blangbangan,   sama nindihin pangandikan dewa ratu sakti,  tinindih pada mawa kabuyutan pada amawa  pratimane.  Kagaduh  antuk mangurah,  sampun sama mangguh ring agama,  kadi kanda ring Blangbangan.  Dalem Blangbangan,  mawa  tekeng  amawa ring Bali piturunan,  sami ida ring bali,  angawe saraja pada kawesyan paican,  amawa ratu sakti (puput telas)




Dialih Aksarakan 
Pada Tanggal 24 Oktober 2012
Oleh: 
Jro Pemangku  Wardha  (Tabu)
I Ketut Suadnyana  (Angantelu)
I Ketut Winaya  (Pangi)
I Made Dresta  (Tusan)
I Ketut Suardana (Bajing)
Jro Pemangku Sukanta Wahyu (Sengkiding)
Jro Pemangku Made Karmane Jaye (Tapean)
Jro Pemangku  Alit (Tribuana Kusamba)
Jro Pemangku Nama (Tegak)
Jro Pemangku Putu Januar Ardhana  (Takmung)

Puput diketik ulang pukul 6.31 Wita
Oleh Jro Pemangku  Putu Januar Ardhana
Di Banjar Batur Sari Denpasar Bali
Pada Hari Jumat Tanggal 26 Oktober 2012
Sukra Pon Tambir Sasih Kalima

Jero Pemangku Putu Januar Ardhana
Jero Pemangku A.A.A.Ratih Dewi


Tidak ada komentar:

Posting Komentar