Senin, 12 Juni 2017





GAGURITAN
SUDAMALA SAPULEGER






OLEH
IR. PUTU JANUAR ARDHANA



DENPASAR
2015-06-03



ATUR  PENGAKSAMA

Om Swasti Astu.
Melarapan sangkan nunas ica majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, mewastu Waranugraha beliau titiang prasida mipil gending puniki
Sane anggen titiang bantang cakepan puniki nenten sios, wantah indik carita kawentenan Panglukatan Sudamala Ring Bali
Cakepan puniki wantah anggen titiang panuntun, waluya titi pengancan alit-alit titiang, raris karantus anggen titiang gaguritan. Dening asapunika janten katah sane tan manut sekadi sane wenten ring indik-indik sastra.
Inggih kadi asapunika atur pengaksama titiang majeng ring sang sujana mogi-mogi sareng sami ngemanggihang sekadi sane kemanahang sowang-sowang. Dumogi Ida Sanghyang Saraswati setata melingga ring sikian sareng sami.
Om santi Santi Santi Om.



                                                Denpasar, 03 Juni 2015
                                                Penulis


                                                Ir. Putu Januar Ardhana
                                   

DAGING CAKEPAN

Atur Pengaksama                                                   Hal

  1. Durma .............................................              1
  2. Dangdang  ........................................             2
  3. Adri     ..............................................               3
  4. Sinom   .............................................              4
  5. Ginanti  ............................................              6
  6. Ginada .............................................              7
  7. Saram Dahana .................................               8
  8. Pangkur.............................................              8
  9. Pucung ..............................................             9
10. Maskumambang  ..............................              10
11. Ginada ..............................................             11

G A G U R I T A N
SUDA MALA SAPUH LEGER

OM SWASTI ASTU

I.                  SINOM

1.  Malinggih Ring Siwadwara
Sang Hyang Aji Saraswati
Dumadak Ratu Malingga
Mangdane Presida Malih
Ngicalang Sekancan Dekil
Pari Polah Jadma Dudu
Tuna Pratiaksa Sastra
Aji Purana Niti
Sugra Ratu
Manah Nunas Kanti Bela 

2.   Pinake Anggen Panyelag
Mekarya Gending Puniki
Ngatur Ayah Maguritan
Antuk Tambet Ngalintangin
Kasilibang Antuk Gending
Kadi Pantun Keni Blabur
Padalingsa Tuna Lintang
Paribasa Bolak Balik
Nenten Manut
Ugering Pasang Aksara


II. DURMA

1.   Kacarita Wenten Pandita Utama
Bagawan Bregu Siniwi
Jenek Ring Bregu Asrama
Putra Kalih Istri Lanang
Sane Istri Diah Adnyawati
Putra Lanang  
Sang Barata Lwih Apekik

2.   Sane Mangkin Sang Barata  Kakebekan
Eling Ring Ragane Sisip
Wireh Dina Pamedalan
Kajeng  Kliwon Saniscara
Wuku Wayang Duk Puniki
Tan Buungan
Katadah Hyang  Kala Sakti

3.   Kocap Wenten Panugrahan Sanghyang Siwa
Majeng   Sanghyang Kala Nguni
Sane Dados Tetadahan
Jadma Embas Uku Wayang
Batara  Kala Gumanti
Wenang Nadah
Apan Mamada  Hyang Kala


III.  DANGDANG GULA

1.   Sang Suda  Kaparisuda Yukti
Mawinan  Mapungkus Suda Mala
Kalukat Olih Pranah Ajine
Ida Hyang Bagawan Bregu
Nanging Tan Urung Kapetik
Antuk Ida Sanghyang  Kala
Apan Sang Suda Jatiniku
Durung Polih Nunas Tirta
Panglukatan Sapuh Leger Kawastanin
Olih Dane  Jero Dalang

2.  Kacrita Hyang Kala  Sane Mangkin
Manyujur Genah  Sang Suda Mala
Sanghyang Kala Lintang Gasek                  
Manyaratang Jaga Ngejuk 
Kaja Kelod Kauh  Kangin
Palaib Sang Suda Mala  
Urine Nerus Katutut
Olih Ida Sanghyang Kala
Wenten  Sisan Yadnya Dados  Dugdugan Mis
Irika  Mengkeb Sang Suda  


IV.    ADRI

1.   Ida Sanghyang Kala Dahat Bingung
Mangandika  Bangras
Kija Sang Suda Malaib
Mare  Dini Srayang Sruyung
Klimpang Klimpeng Clingak Clinguk
Sagetan   Sube Makleset
Tongosnyane Sube Suung
Hyang Kala Manyingadwala
Manah Brangti  Jengah Erang 

2.   Batara Kala Ngebitang Luwu
Ngrereh   Suda Mala
Sabilang Luwu Kakebit
Ditu  Sang Suda Malingkuh
Malih   Mumbul Tur Malayu
Pati Kaplug Srandang Srendeng
Tolah Tolih Srayang Sruyung
Mangda Nenten Kakeniang
Antuk Ida Sanghyang  Kala

3.   Batara Kala Gelis Mangetut
Sinambi Mangucap
Maduluran Manah  Brangti
Gelis Ngamedalang Pastu
Jadmane  Nugdugang  Luwu
Apang Tusing Sida Gawe
Pradene  Munduhang Luwu
Patut Enggalang Entungang
Apang Tan Kacakrabawa


V.    SINOM

1.   Sedek  Malaib  Sang Suda
Ring Margi Wenten Kapanggih
Wang Karya Atiwa Tiwa
Irika Ida Mangepil
Maring  Tugelan Tiingi
Sane Tan  Madaging Buku
Sisan-Sisan  Ngarya Wadah
Batara Kala Mangaksi
Kadi Gepu
Sang Kala Nakep  Sang Suda

2.   Nanging Gelis Sang Barata
Mlecat  Saking Song Tiingi
Apan Bolong Makaruwa
Mawinan Polih  Malaib
Hyang Kala Kaliwat Brangti
Mawinan Ngetelang Pastu
Apang Bingung Dane  Tukang
Yen Numanang Sisan Tiying
Tan Mabuku
Sisine  Bolong Dadua

3.   Tatkala  Surup Hyang Surya
Wengi Rawuh Manampekin
Sedeng Wenten Mangku Dalang
Ngawitin Wawu Magending
Sang Suda Mengkeb Digelis
Kabungbung Gender Mangesul
Kesyab  Ida Sanghyang  Kala
Sang Suda Sampun Kapanggih
Yan Macemplung
Maring  Bungbung Gender Wayang

4.   Jero Mangku Dalang Munggah
Suar Kagantung  Kaenyit
Gender Wayang  Katabuhang
Pangendang Surya Kakawit
Dalang Nabdabang Malinggih
Tur Nuturang Abah Lampu
Gedong Miwah Kelir Wayang
Sakropak  Wayang Maukir
Tiaga Puput
Maring Samping  Jero Dalang


VI.  GINANTI

1.   Sang  Dalang Wawu Malungguh
Sanghyang  Kala Manangsekin
Manakenin  Mangku Dalang
Jero Dalang  Dadi Bani
Enyen  Ngicen Panugrahan
Darma Pawayangan  Niki

2.   Yaning Jero Nenten Manut
Dalang Pacang Tadah Jani
Hulun Iki  Sanghyang Kala
Jero Mangku Dalang Nyawis
Nimbal Matur Saha Sembah
Swasti Astu Namastuti

3.   Hyang  Kala Palungguh Ratu
Mina Kadi Tiang Bani
Sangkaning Sanghyang Iswara
Ngicen Sakancan  Pamargi
Samaliha Tiang Tatas 
Darma Pawayangan Yukti

4.   Batara  Malih Manandruh
Majeng  Mangku  Dalang Gelis
Nah Indayang Pidartayang
Pakakas Jerone Sami
Napi Saluwir  Punika
Mangku Dalang Matur Malih

5.   Suar Wayang  Sanghyang Surya
Mawinan Galang Sinangling
Gadebong Pinaka Tanah
Kelir  Hyang Embang Gumanti
Katengkong Meme Lan Bapa
Sane Ngicen  Tiang Urip
           
VII. GINADA

1.   Paman Mangku Dalang Wayang
Dadi  Gender Patpat Warni
Ngudiang Tusing Dadua
Malih Wenten  Tanya  Runtuh
Saking Ida Sanghyang Kala
Raris Nyawis
Jero Mangku Dalang Wayang

2.   Indik Ngangge Gender  Patpat
Ampurayang Matur Sisip
Nika Nyama Sane Patpat
Anggapati Pinih Duwur
Merajapati  Andapan
Banaspati
Sareng  Banas Pati Raja

3.   Uduh Paman Mangku Dalang
Paman Mula Sajeroning
Dalang Dahat Mautama
Jani Ulun Tatan Tulus
Nadah Kawentenan Dalang
Sawateking
Tatas  Darma Pawayangan


VIII. SAMARADAHANA

1.   Duk Rahinane Puniki
Wusan Ida Sanghyang  Kala
Ngulgul Mangku Dalang Kawot
Mawali   Batara Kala
Ngarereh Sang Suda Mala
Dengak Dengok Tan Kapangguh
Panyingakane Mangemang

2.   Wayang Sampun Puput Mangkin
Malaib Malih Sang Suda  
Batara Kala Kadropon
Ngetut Palaib Sang Suda
Sang Suda Sampun Magenah
Maring  Gesinge Macebur
Sane Samah Kabinawa


IX.  PANGKUR

1.   Kocapan  Wenten Sang Nata
Keabiseka  Ring Jagat  Mayaspati
Arjuna Sahasra Bahu
Parab  Idane  Kaloktah
Mangkin  Kacarita Sedek Tangkil Matur
Arin Dane  Suda Mala
Mapesengan  Adnyawati

2    Inggih Ratu Prabu Nata
Titiang Mapasengan Diah Adnyawati
Belin Titiang Sedeng Sungsut
Maparab Sang Suda Mala
Kaputra Antuk Ida Bagawan Breghu.
Wenten Umatur Amatra
Majeng Ratu Sane Sakti

3.   Kacawis Antuk Sang Nata
Dewa Sang Listuhayu Diah Adnyawati
Mai Pahekan Kadulu
Napi  Ngawinang Idewa
Napi Wenten  Kadi Pranagata Rawuh
Sane Kauleng Ring Manah
Durus Nikayang Digelis


X.   PUCUNG

1.   Sang Diah Adnyawati Digelis  Umatur
Ratu Sang Nata
Mawinan Titiang Manangkil
Jaga Nglungsur
Sraya Kanti Bela Krama

2.   Ratu  Prabu Arjuna Sahasra Bahu
Belin  Titiang
Sang Suda  Mala Inapti
Lekad Ipun
Saniscara Pon Wuku Wayang

3.   Sampun Kalukat Olih Bagawan Bregu
Kantun Jaga Katadah
Sanghyang Kala Mangintilin
Sang Suda Kantun
Ring Punyan Tiingi Samah

4.   Pinunas Titiang Mangda Cokor I Ratu
Ledang Nyedayang
Sanghyang  Kala  Sane Jengis
Nenten Durus
Manadah Sang Suda Mala

5.   Yan Sampun Sanghyang Kala Seda Katempur
Pinaka Tebusan
Pacang  Misadia Ngayahin 
Majeng  I Ratu
Dados Rabi Prabu Nata


XI.  MASKUMAMBANG

1.   Riwawu Samangkana  Diah Adnyawati
Suka Sang Sahasra
Mapikayun Jaga Masmi
Ida Hyang Batara  Kala

2.   Sapunika Atur Diah Adnyawati
Sang Nata Kasukan
Nabdabang Mayuda Gelis
Mademang Batara Kala

XII. GINADA

1.   Hyang  Kala Masinganada
Mangarepang Manyagjagin
Sahasra Bahu Manyadang
Sampun Kasuwen Mabarung
Kalilih Batara Kala
Kapatitis
Kantan Ida Antuk Panah

2.   Risampun Padem Hyang Kala
Sahasra Bahu Nibenin
Tiang Jani  Nyupat Dewa
Ngicen Dewa Lungguh
Bucu Kaja Kauh Magenah
Jenek Linggih
Manados Panunggun Karang

3.   Amunika Mangaturang
Managingin Gita Santi
Gaguritan Sudamala
Ampurayang Kirang Langkung
Purun Cangkah Cumangkah
Parama Santi
Anggen Titiang Nguntatang

Puput  Kepipil, Tanggal 3 Juni 2015, Budha Tolu. Pukul 10.37  Wita, Olih Ir. Putu Januar Ardhana, Alamat Banjar Batur Sari Denpasar Timur Bali.










RENCANA PEMBANGUNAN
DUSUN BATUR SARI
2017-2023

DSC00168.jpg


OLEH
WARGA BANJAR BATUR SARI
HASIL MUSYAWARAH DUSUN


DESA KESIMAN KERTALANGU
TAHUN ANGGARAN 2017/2023.

RENCANA  PEMBANGUNAN/HASIL MUSDUS
BANJAR BATUR SARI DESA KESIMAN KERTALANGU
TAHUN ANGGARAN 2017-1023


NO

MASALAH

POTENSI

GAGASAN YANG DIMASUKKAN

1
Akses Gang Batur Indah  yang belum pernah dipaping serta keadaannya sudah rusak

Warga gang “Batur Indah”
-    Mohon bantuan  papingisasi
-    Mohon bantuan  pembuatan got/parit
2
Tidak adanya saluran air di gang “Kapit Yeh”, apabila turun hujan, air akan menggenang di jalan, sehingga  menyebabkan kerusakan pada jalan
Warga gang “Kapit Yeh”
-    Mohon bantuan  adanya pembuatan got/parit
3
Tidak adanya saluran air di gang  VII, sehingga air akan tergenang apabila turun hujan
Warga gang tujuh (VII)
-    Mohon bantuan  adanya pembuatan got/parit
4
Tidak adanya saluran air di gang “Nusa Indah”, sehingga apabila turun hujan berpotensi merusak jalan, karena airnya akan tergenang di jalan
Warga gang “Nusa Indah”
-    Mohon bantuan adanya pembuatan got/parit
5
Tidak adanya saluran air di gang “Sekar Pole”, sehingga hujan berpotensi merusak jalan
Warga gang “Sekar Pole”
-    Mohon bantuan adanya pembuatan got/parit
6
Akses gang VI (Leha-leha),  jalannya sudah mulai rusak, bahkan sudah banyak lubang-lubangnya
Warga gang “VI (gang Leha-leha)
-    Mohon bantuan  perbaikan paping
-    Mohon  bantuan  adanya pembuatan got/parit


7
Paping di Gang III sudah mulai rusak, bahkan sudah ada yang bergelombang. Sedangkan gotnya, dihulu agak tinggi dengan yang dihilir , sehingga airnya tidak bisa mengalir

Warga “gang tiga (III )”
-    Mohon bantuan perbaikan paping
-    Mohon bantuan adanya got/parit
8
Di gang V ini, papingnya sudah mulai rusak, karena dimakan usia, apalagi di gang ini tidak ada got/saluran air

Warga “gang lima (V)”
-    Mohon adanya perbaikan paping
-    Mohon bantuan  got/parit


NO

MASALAH

POTENSI

GAGASAN YANG DIMASUKKAN

9
Paping di gang II ini juga sudah mulai rusak dan bergelombang, bahkan di sini juga tidak ada got/parit.

Warga “gang dua   ( II)”
-    Mohon  perbaikan paping
-    Mohon  adanya got/parit
10
Got di sepanjang jalan Sekar Sari sudah mulai mampet, bahkan banyak tertimbun oleh tanah dan pasir
Warga banjar Batur Sari
-    Perlu diadakan pembersihan/pengedukan
11
Banyak dinding got di sepanjang jalan Sekar Sari yang roboh
Warga banjar Batur Sari
-    Perlu adanya perbaikan/renovasi dinding  got
12
Parit/jelingjingan subak yang melintas di gang Rajyamuna dan bermuara di Gang IX, keadaannya mampet dan sangat kumuh
Warga gang Rajyamuna (I) dan petani disekitarnya
-    Perlu diperbaiki/disender dengan batu semen
13
Kurang  Indahnya pintu-pintu gang, yang ada di banjar Batur Sari
Warga banjar Batur Sari
-    Perlu diperindah dengan membuat gapura/pintu gerbang di setiap gang
14
Kurang  indahnya pintu-pintu gang yang ada di banjar Batur Sari
Warga banjar Batur Sari
-    Perlu diperindah dengan mendirikan 2 buah patung di kiri kanan gang
15
Belum  bersihnya lingkungan yang ada di seluruh banjar Batur Sari
Warga banjar Batur Sari
-    Mohon bantuan alat-alat kebersihan, seperti mesin pemotong rumput
16
Masih adanya warga yang terkena serangan penyakit demam berdarah serta mahalnya biaya kesehatan, terutama DB ini
Seluruh warga banjar Batur Sari
-    Mohon  peningkatan kinerja jumantik
17
Belum meratanya pengetahuan Ibu-Ibu PKK tentang banten
Ibu-ibu PKK banjar Batur Sari
-    Mohon tenaga pengajar  kursus banten
-    Mohon bantuan konsumsi pelatihan
18
Pembinaan Tari Bali yang sangat kurang

-    Mohon dibantu pelatih tari bali
-    Konsumsi latihan
19
Tidak aktipnya seke gong bale ganjur, di banjar Batur Sari

-    Mohon bantuan pelatih bale ganjur
-    Konsumsi latihan
20
Kurangnya sarana bacaan kidung dan kekawin/wirama
Seka santi banjar Batur Sari
-    Mohon bantuan pelatih kekawin dan kidung
-    Mohon bantuan buku-buku wirama dan kidung


NO

MASALAH

POTENSI

GAGASAN YANG DIMASUKKAN

21
Sangat pentingnya kesehatan organ dalam bagi  ibu-ibu PKK
Ibu-Ibu PKK banjar Batur Sari
-    Mohon bantuan pop smear
-    Mohon Tenaga penyuluh kesehatan wanita
22
Kurangnya sarana olah raga, terutama bagi kegiatan generasi muda Banjar Batur Sari
Generasi muda banjar Batur Sari
-    Mohon bantuan meja, tenis meja
-    Mohon bantuan alat-alat olahraga , seperti matras (untuk latihan kempo),  tajog, duplak, terompah, dll
23
Tidak adanya tenaga Polisi yang bertugas di penyeberangan  jalan  Sekar Sari ke jalan Soka
Anak-anak sekolah
-    Mohon tenaga Polisi untuk menjaga , terutama pada pagi dan  siang hari
24
Mampetnya saluran air di depan villa Damar
Warga disekitarnya
-    Mohon bantuan  perbaikan
25
Belum adanya sarana  Gong Kebiar di banjar Batur Sari
Warga Banjar
-    Dengan hormat, mohon bantuan seperangkat Gong Kebiar
26
Kurangnya pengetahuan agama, bagi warga banjar, terutama agama hindu
Warga banjar Batur Sari
-    Mohon bantuan tenaga penyuluh agama
-    Mohon bantuan buku-buku agama
27

Di gang Rajyamuna (I) ini, Jalannya sudah mulai rusak, karena dimakan usia, apalagi di gang ini tidak ada got/saluran air

Warga “gang Rajyamuna (1)”
-    Mohon adanya perbaikan Jalan
-    Mohon bantuan  got/parit
28
Kurangnya kesadaran warga menjaga  sesuatu  yang sudah tercapai
Warga banjar Batur Sari
-    Mohon partisipasi semua warga
29


-     
30


-     
31


-     

Catatan:  Skala prioritas yang diusulkan, sesuai dengan nomor urut.
                                                                                                            
                                                                                                              Batur Sari, 11 Oktober 2016
                                                                                                                           Kepala Dusun
                                                                                                                          
                                                                                                                  Ir. Putu Januar Ardhana